T24 Dış Haberler
ABD, İsrail-Hamas savaşında geçici ateşkes çağrısında bulunan ve İsrail ordusunun güney kenti Refah’ta planladığı büyük kara harekâtına karşı çıkan Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) karar tasarısı önerdi.
Bu hamle, ABD’nin Salı günü Cezayir tarafından hazırlanan ve acil insani ateşkes talep eden bir karar tasarısını; ABD, Mısır, İsrail ve Katar arasında savaşa ara verilmesi ve Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılması için yürütülen görüşmeleri tehlikeye atabileceği endişesiyle veto edeceğinin sinyalini vermesinin ardından geldi.
Washington şimdiye kadar İsrail-Hamas savaşıyla ilgili herhangi bir BM eyleminde ateşkes kelimesinin kullanılmasına karşı çıkıyordu, ancak ABD’nin metni Başkan Joe Biden‘ın geçen hafta İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile yaptığı görüşmelerde kullandığını söylediği dili yansıtıyor.
TIKLAYIN | Amerikan basını: Joe Biden, Netanyahu’ya “g.tün teki” dedi
Karar tasarısında “Tüm rehinelerin serbest bırakılması formülüne dayalı olarak Gazze’de mümkün olan en kısa sürede geçici bir ateşkes sağlanmasına verdiği desteğin altını çizecek ve insani yardımın sağlanmasının önündeki tüm engellerin kaldırılması çağrısında bulunacaktır” ifadeleri kullanıldı.
ABD daha önce herhangi bir BM eyleminde “ateşkes” kelimesinin kullanılmasına karşı çıkıyordu
Refah’a olası operasyon ABD tasarısında
ABD’nin taslak metninde “Mevcut koşullar altında Refah’a yönelik büyük bir kara harekatının sivillerin daha fazla zarar görmesine ve potansiyel olarak komşu ülkeler de dahil olmak üzere daha fazla yerinden edilmesine yol açacağını tespit etmektedir” denildi.
ABD, olası Refah operasyonunun “bölgesel barış ve güvenlik üzerinde ciddi etkileri olacağı ve bu nedenle mevcut koşullar altında böyle büyük bir kara harekatının yapılmaması gerektiği” ifadelerini kullandı.
Yahudi yerleşimcilerin Gazze’de tampon bölgelere yerleştirilmesi planı
ABD’nin taslak metni ayrıca bazı İsrailli bakanların Yahudi yerleşimcilerin Gazze’ye taşınması yönündeki çağrılarını kınadı. Gazze’de uluslararası hukuku ihlal edecek her türlü demografik ya da bölgesel değişiklik girişimini reddettiklerini aktaran ABD önerisi, “herhangi bir tarafın resmi ya da gayri resmi olarak sözde tampon bölgelerin oluşturulması ve sivil altyapının yaygın ve sistematik bir şekilde yıkılması da dâhil olmak üzere Gazze topraklarını geçici ya da kalıcı olarak küçültecek her türlü eylemi” reddettiklerini açıkladı.
Reuters, Aralık ayında İsrail’in bazı Arap devletlerine savaş bittikten sonra saldırıları önlemek için Gazze sınırları içinde bir tampon bölge oluşturmak istediğini söylediğini bildirmişti.
Adının açıklanmaması kaydıyla Reuters’a konuşan üst düzey bir ABD yönetim yetkilisi Pazartesi günü yaptığı açıklamada, ABD’nin oylama için “acele etmeyi planlamadığını” ve müzakerelere zaman tanımak niyetinde olduğunu söyledi.
“İsrail’in Amerikan diplomatik korumasına sonsuza kadar güvenemeyeceğine dair en güçlü sinyal”
Washington 7 Ekim’den bu yana ikinci kez Gazze’yle ilgili bir Güvenlik Konseyi kararı öneriyor. Ekim sonundaki ilk girişimini Rusya ve Çin veto etmişti.
Uluslararası Kriz Grubu BM Direktörü Richard Gowan İsrail’in Washington’un hazırladığı metinden daha fazla endişe duyacağını söyledi. Gowan, “ABD’nin bu metni masaya koyması bile Netanyahu için bir uyarı atışıdır. Bu, ABD’nin BM’de İsrail’in Amerikan diplomatik korumasına sonsuza kadar güvenemeyeceğine dair şu ana kadar gönderdiği en güçlü sinyaldir” dedi.
Ancak isminin açıklanmaması kaydıyla Reuters’a konuşan ikinci bir üst düzey ABD yönetimi yetkilisi, ABD taslağının “ister İsraillilerle ister başka bir ABD ortağıyla olsun, belirli bir ilişkinin dinamikleri hakkında herhangi bir şey önermediğini” söyledi.
Küresel görüşü yansıtıyor
Kararın geçmesi için en az 9 lehte oy ve ABD, Fransa, İngiltere, Rusya ya da Çin tarafından veto edilmemesi gerekiyor.
ABD, 7 Ekim’den bu yana BMGK kararlarını iki kez veto etti. İki kez de çekimser kalarak konseyin Gazze’ye yardımı artırmayı amaçlayan ve çatışmalara uzun süre ara verilmesini isteyen kararlarının kabul edilmesine izin verdi.
Aralık ayında 193 üyeli BM Genel Kurulu’nun dörtte üçünden fazlası acil bir insani ateşkes talebini oyladı. Genel Kurul kararları bağlayıcı olmamakla birlikte, savaşa ilişkin küresel görüşü yansıtan siyasi bir ağırlık taşıyor.
